I confini medievali del territorio di Mesoraca (sec. XIV)

Inizio della platea trascritta dal notaio Biondi di Mesoraca conservata all’Archivio di Stato di Catanzaro.

In occasione di una ricerca condotta diversi anni fa, presso l’Archivio di Stato di Catanzaro, Andrea Pesavento riuscì ad individuare, tra gli atti del notaio Giovanni Francesco Biondi di Mesoraca e, precisamente, alla fine del volume che contiene il suo protocollo dell’annata 1630-1631, la copia di una “Platea del Conte di Catanzaro delli fini di Mesoraca e Genicastro cioè Belcastro, che sarà più di 350 anni.” Di questa copia molto deteriorata nella sua ultima parte, che secondo la valutazione del detto notaio, dovrebbe risalire circa al 1280, forniamo la seguente trascrizione:

“Inquisitio facta de juribus, et annuis reditibus Terrae et Tenim.ti Mesoracae per Jo(ann)em de / Johiaio de Catanzaro ex ditto Leonis de spercuso Jo(ann)is de Fina, Nicolai de Ursone / jurato Rogerii Carafe et Donaci de leto juratorum Mesoracae ad mandatum D(omi)ni / Comitis Catanzarii, et p.o de finibus ipsius Terrae Mesoracae.

Fines ipsius Terrae incipiunt à Vallone Bissotti, et confinando tenimentum Mesuracae / ex parte orientis, descendunt per flumen Tacine versus meridiem, ad inferiorem / partem Culture, que dicitur de Condoleone, et ascendunt per ipsam Culturam ex parte / meridiei, versus occidentem ad vallonem, qui dicitur mollaranio et ab ipso vallone / vadunt ad Crucem S.te Eugenie, et deinde vadunt ad ecclesiam S. Eugene et feri/tur ad vallonem qui dicitur de Brocuso et per ipsum vallonem vadunt ad / Culturam que dicitur E(minentissi)mi Theusararii Fors mur, et ascendunt recte ad / Serras Bichone et descendunt per ipsam ad locum qui dicitur Brullea ad viam / publicam, et per ipsam viam, vadunt ad ecclesiam S. Stefani, et descendunt [per] / ipsum vallonem versus septentrionem limitando tenimentum Mesoracae ex [parte] / meridiei ad sinorum, que dividitur tenimentum Mesoracae a tenimenti / Genicastri seu Belcastro et abinde ascendunt ad Petram que dicitur de / Corvo, et vadunt per serras, et vadunt per serras Fontanae Saliconis / et feriunt ad vallonem qui dicitur Caput Albi et ascendunt per ipsum / Vallonem ad Crucemviam S. Marie de Monte et per ipsam viam publicam / ascendunt ad petram, que dicitur de Cervo, deinde descendunt per / Vallonem de Cervo ad Flumen Croque, et ascendunt per ipsum Flumen / [limitando tenimentum Mesoracae et dividendo] eum a tenim.to Barbari ad / vallonem qui dicitur spinalbe, [de]inde vadunt recte per ipsum vallonem / [ex p]arte occidentis ad Caput [si]le Tirivoli et per ipsam silam Tirivoli / descendunt ex parte occidentis [et] feriunt ad vallonem Tremule ubi di / viditur Tenimentum Mesoracae [a teni]m.to Taberne [et] ab ipso Vallonem de / [scendunt ad] vallonem qui dicitur [campichellum, deinde] limitando / tenimentum ipsum ex parte septentrionis, descendit ad Flumen Tache, et iun / guntur cum Tenim.to Policastri, med.te Flumine Tacine, et per ipsum Flumen / descenditur ad locum qui dicitur Carillonum, deinde limitando ex parte / septentrionis Tenimentum Mesorace à Tenim.to Policastri, et includendo teni / mentum Galide infra fines Territorii Mesoracae, deinde per vallonem Caril / lonis descendunt ad Flumen Tholi, et descendunt per ipsum flumen / Tholi, ad locum qui dicitur Mallarocta, et abinde vadunt recte ad serras / que dicitur Monachelli, et descendunt ad viam publicam platearii et feriunt / ad Castanetum Abatisse Monasterii S. Dominice et vadunt per timpas ad locum / qui dicitur fontana olive et feriunt ad vineam Barrilari et ad serras / S. Mariae de Cocullo, deinde descendunt per ipsas serras ad viam pu / blicam S. Venetie, descendendo abinde per estas serrarum ad locum qui / dicitur monticellum in Vallone et per ipsum vallonem vadunt ad serras / Vulturis et per ipsas serras ad Cortem Camarote, quod est in Capite Vallonis / Bissotti et concludunt in Flumine Tach(in)e unde primo incepimus.”[i]

Arme della famiglia Ruffo di Calabria nel capolettera della platea che riporta i confini del territorio di Mesoraca agli inizi del Trecento (da arsvalue.com).

L’originale di questo documento contenuto in una platea fatta redigere dal conte di Catanzaro, di cui disconosciamo il contenuto, è ricomparso nel 2017 in occasione di un’asta pubblica fatta da Il Ponte Casa d’Aste di Milano.[ii] Anche se privo di data, comunque, detto originale può essere considerato risalente a prima del febbraio 1331, quando la città di Genicocastro assunse il nuovo nome di Belcastro:

“MESURACA

INquisicio facta de juribus et annuis redditibus / t(er)rae et tenimentum musuracae per joh(anne)m de joh(ann)icio / de catanzario ex d(i)c(t)o leonis de spercuso, joh(ann)is / de fina, nic(o)l(a)i de ursone jurato, Rogerii Garafi, / et Bonacii de leto juratorum mesuracae ad mandatum / d(omi)ni Comitem Catanzarii, et primo de finibus ipsius t(er)rae.

FInes ipsius t(er)rae Incipiunt a vallone Bissoti, et confinando tenimentum mesuracae, ex partem / orientem dessendunt per flumen tach(in)ae versus meridie, ad inferiorem partem culturae quae d(icitu)r de condoleonae, / et assendunt per ipsam culturam, ex partem meridie versus occidentem ad vallonem qui d(icitu)r de mollacanae et per ab / ipso vallone vadunt ad crucem s(an)c(t)a Eugeniae, de inde vadunt ad ecclesiam s(an)c(t)e Eugenie et feriunt / ad vallonem qui d(icitu)r de Bricuso, et per ipsum vallonem vadunt ad culturam quae d(icitu)r d(omi)ni Thomasii fors / murae, et assendunt rectum ad serras Bichonae et dessendunt per ipsam serram ad locum qui d(icitu)r Brul / lea, ad viam pp.cam, et per ipsam viam vadunt ad ecclesiam s(an)c(t)i Steph(an)i et dessendunt recte ad vallonem / qui d(icitu)r de scumatis diinde assendunt per ipsum vallonem versus septem limitando tenimentum / mesuracae, ex partem meridiei ad sineium quae dividitur tenimentum mesuracae a tenimento, Genicocastri, / et abinde assendunt ad petram quae d(icitu)r de corvo, et vadunt per serras, et vadunt per serras fontanae saliconis et feriunt ad vallonem / qui d(icitu)r caput albi, et assendunt per ipsum vallonem ad crucem viam s(an)c(t)ae mariae de monte, et per ipsam viam pp.cam assendunt / ad petram quae dicitur de cervo, de inde dessendunt per vallonem de cervo ad flumen croque et assendunt per ipsum / flumen limitando tenimentum mesuracae et dividendo eum a tenimento Barbari ad vallonem qui d(icitu)r spinae albe, / de inde vadunt recte per ipsum vallonem ex partem occidentem ad caput Silae Tirivoli et per ipsam Silam tyrivoli, / dessendunt, ex partem occidentem et feriunt ad vallonem tremulae ubi dividitur tenimentum mesuracae, a tenimento Tabernae, / et ab ipso vallonem dessendunt a vallonem qui d(icitu)r campichellum, de inde limitandi tenimentum ipsum ex partem septum / dessendit ad flumen tach(in)ae, et iunguntur cum tenimento Gencocast.i mediantem flomine tach(in)ae et per ipsum flumen / dessendunt ad locum qui d(icitu)r Carillonum, de inde limitando ex partem septem tenimentum mesuracae a tenimentum policast.i, / et includendo tenimentum Gallidae infra fines territorium mesuracae, de inde per vallone carillonis dessendunt ad / flumen th(o)li, et dessendunt per ipsum flumen tholi, ad locum qui d(icitu)r mallarocta, et ab inde vadunt recte ad serras / qui d(icitu)r monachelli, et dessendunt ad viam pp.cam platearii et feriunt ad castanetum abatissae monasterium s(an)c(t)ae d(omi)nicae et vadunt per timpas ad locum qui dicitur fontana olivae et feriunt ad vineam Barillari et ad serras s(an)c(t)ae mariae / de cucullo de inde dessendunt per ipsas serras ad viam pp.cam s(an)c(t)ae veneciae dessendendo abinde per cristas serrarum ad locum qui d(icitu)r / monticellum in vallonem, et per ipsum vallonem vadunt ad serras vulturis et per ipsas serras ad fontem cammarota qui est in capitem / vallonis Bissoti deinde dessendentum per ipsum vallonem Bissoti et concludunt in flumen tach(in)ae unde primo incepimus.”

Note


[i] ASCZ, Busta 158, fasc. 651, anno 1630-1631, ff. 71-71v.

[ii] Il documento è stato consultato il 13 agosto 2024, all’indirizzo www.arsvalue.com/it/lotti/250628/-ruffo-famiglia-platea-della-famiglia-ruffo-di-calabria-italia.


Creato il 15 Agosto 2024. Ultima modifica: 15 Agosto 2024.

Lascia un commento

Il tuo indirizzo email non sarà pubblicato.

*